Tijdreis door Zuidwest-Friesland
Het Sint Antonius Ziekenhuis
1903-1994
Het begin
​
Oprichting van het ziekenhuis in Sneek
Voor 1903 werden zieken thuis verzorgd, of in gasthuizen en armenhuizen. In 1903 werd in Sneek het Sint Antonius Ziekenhuis gebouwd. Het nieuwe ziekenhuis was een aanwinst voor Zuidwest-Friesland, ook al was het in het begin nog niet zo groot. De patiënten van het ziekenhuis kwamen uit heel Zuidwest-Friesland. Het Sint Antonius Ziekenhuis was een rooms-katholiek ziekenhuis. De verpleegsters waren nonnen, die in het ziekenhuis woonden. Toch mocht iedereen gebruik maken van het ziekenhuis. Wel werden rijke en arme mensen van elkaar gescheiden. De armen lagen op de derde klasafdeling, de rijken op de tweede klasafdeling. Later kreeg het ziekenhuis ook een eerste klasafdeling, waar de patiënten nog meer luxe kregen. Dit systeem bestond op heel veel plekken. Bijvoorbeeld in treinen en schepen. Daar kon je in de eerste, tweede of derde klas reizen.
Het Sint Antonius Ziekenhuis in de beginjaren
Het ziekenhuis wordt groter
​
De uitbreiding van het ziekenhuis
In het nieuwe ziekenhuis werden vooral mensen verpleegd, maar er werden ook al mensen geopereerd. In 1904 werden er bijna honderd operaties uitgevoerd. In de eerste jaren kreeg het ziekenhuis te maken met verschillende uitdagingen. Zo was er weinig geld voor het kopen van goede apparatuur en instrumenten. Er was geen centrale verwarming en geen elektriciteit. Ook was er eerst nog geen waterleiding in Sneek, waardoor het moeilijk was om voldoende drinkwater te regelen voor de patiënten. Per trein moest drinkwater naar Sneek worden gebracht. Stap voor stap werden deze problemen opgelost. De waterleiding werd in 1909 aangelegd. In 1914 was er al elektrische verlichting in de operatiekamer.
In 1918 brak de Spaanse griep uit. Veel inwoners van Zuidwest-Friesland stierven aan deze ziekte, ook hele jonge mensen. De zieken stierven vaak binnen een paar dagen, waardoor het niet tot verpleging in het ziekenhuis kwam. In de jaren 1920-1930 werd de röntgenkamer uitgebreid en kreeg het hele ziekenhuis elektriciteit. Inmiddels behoorde het Sint Antonius tot de grote ziekenhuizen. Ook kwamen er verschillende klinieken, waar burgers terecht konden met bijvoorbeeld neus- en keelklachten. In september 1928 bestond het ziekenhuis 25 jaar. Er werden duizenden guldens ingezameld. In 1932 werd het ziekenhuis uitgebreid. Zo kwam er een nieuwe operatiekamer bij en een speciaal paviljoen voor besmettelijke ziekten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef het Sint Antonius open en hield het bedden vrij voor verzetsstrijders, die door de Duitsers werden gezocht. Het ziekenhuis hielp ook mee met het opvangen van Joodse kinderen.
​
​
Dokter Bouma aan de operatietafel
De discussie over het ziekenhuis
​
Van rooms-katholiek naar algemeen ziekenhuis
In de jaren 1950-1968 liep het Sint Antonius voorop bij medische en technische ontwikkelingen. Mensen ervaarden de zorg als goed. Toch was niet iedereen tevreden. In Zuidwest-Friesland waren de meeste mensen protestants, terwijl het Sint Antonius Ziekenhuis rooms-katholiek was. Er werkten echter al veel protestante artsen. Ook steeds meer verpleegsters waren protestants, waardoor de nonnen langzaam uit het ziekenhuis verdwenen. Toch wilden sommigen in de jaren 1950-1960 dat er ook een protestants ziekenhuis kwam in Sneek. Dit leidde tot discussie in kranten en in de gemeenteraad van Sneek. Uiteindelijk is het er niet van gekomen. In 1968 werd het Sint Antonius een algemeen ziekenhuis.
Een nieuw gebouw
​
De verhuizing
Het Sint Antonius Ziekenhuis heeft tot 1994 in het oude gebouw aan de Dr. Boumaweg in Sneek gezeten. Het ziekenhuis was toen al erg uitgebreid, maar het bleek toch niet modern genoeg. Het ziekenhuis is in 1994 verhuisd naar het gebouw aan de Bolswarderbaan, waar het nu nog steeds zit. Het oude gebouw is eind jaren ’90 afgebroken.
Bron (tekst en afbeeldingen):
Terpstra, Pieter. Bouwen aan zorg: geschiedenis van het Antonius Ziekenhuis, 1903-1994. Sneek: Antonius Ziekenhuis, 1994.